 |
Nawigacja |
|
|
Użytkowników Online |
|
|
 Gości Online: 2
Brak Użytkowników Online
Zarejestrowanch Uzytkowników: 970
Najnowszy Użytkownik: lublin
|
|
|
|
|
|
|
Por. Wiktor Zacheusz Nowowiejski ps. „Jeż” - żołnierz wyklęty z Mazur |
|
|
Wiktor Zacheusz Nowowiejski przyszedł na świat 28 grudnia 1915 r. we wsi Zembrzus na Mazurach w drobnoszlacheckiej wielodzietnej rodzinie kultywującej patriotyczne tradycje. Jego dziad ze strony matki, Faustyn Zembrzuski, walczący w powstaniu styczniowym spędził 15 lat na Syberii.
Po ukończeniu szkoły gminnej w Janowie uczył się w Seminarium Nauczycielskim w Mławie. W 1936 r. rozpoczął służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Zambrowie. Po jej zakończeniu pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej.
Jako kapral podchorąży otrzymał mobilizację do jednostki w Białej Podlaskiej. Brał udział w kampanii wrześniowej, trafił do niewoli. Po udanej ucieczce z obozu jenieckiego i powrocie do domu przystąpił z kolegami do organizacji tajnego nauczania, a wkrótce tworzenia struktur zbrojnego podziemia.
Był członkiem Związku Walki Zbrojnej. Wiosną 1942 r. cudem uniknął aresztowania. Ostrzeżony wcześniej, zaopatrzony w fałszywe dokumenty, zdołał uciec i ukrywał się w powiecie nidzickim.
W kwietniu 1943 r. został zaprzysiężony jako żołnierz Armii Krajowej pod pseudonimem "Jeż". Jego zadaniem było pozyskiwanie poprzez siatkę informatorów wiadomości dla sztabu podokręgu "Olsztyn - Tuchola" AK.
Latem 1943 r. wszedł do oddziału partyzanckiego kierowanego przez Stefana Rudzińskiego ps. "Wiktor", który wsławił się wieloma brawurowymi akcjami przeciwko Niemcom na terenie dawnych Prus Wschodnich. W jego szeregach likwidował posterunki niemieckiej żandarmerii i usuwał agentów współpracujących z okupantem. Oprócz udziału w walkach partyzanckich organizował pomoc materialną, którą w pierwszym rzędzie otrzymywały rodziny, których mężowie i ojcowie przebywali w niewoli niemieckiej lub zostali wywiezieni na przymusowe roboty.
Na początku 1945 r. na tereny, gdzie operowało zgrupowanie, wkroczyła Armia Czerwona. Oddział, w którym służył Nowowiejski, został rozwiązany.
W połowie marca 1945 r. na obszarze powiatu przasnyskiego została powołana do życia Samoobrona Społeczna, której zadaniem była obrona represjonowanych przez komunistów żołnierzy podziemia. Funkcję komendanta jednego z jej ośrodków objął Nowowiejski, który przyjął nowy pseudonim "Żuk". Do jego zadań należało prowadzenie wywiadu o aresztowanych i miejscach ich przetrzymywania, organizowanie bezpiecznych kwater, przygotowywanie fałszywych dokumentów oraz odbijanie aresztowanych.
Do jednej z najgłośniejszych akcji doszło w nocy z 2 na 3 czerwca 1945 r. w Mławie, gdzie z tamtejszego ubeckiego więzienia partyzanci uwolnili około 30 osób, przede wszystkim byłych żołnierzy i oficerów AK. W czasie walki zginęło trzech funkcjonariuszy UB. W akcji pościgowej poza UB i MO brali także udział żołnierze sowieccy z miejscowego garnizonu. Po tych wydarzeniach "Jeż" rozlokował swoich ludzi w terenie, a sam wyjechał w okolice Nidzicy i pod zmienionym nazwiskiem podjął pracę w PGR.
W listopadzie 1945 r. powrócił w rodzinne strony i objął dowództwo oddziału partyzanckiego wchodzącego w skład Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
Informacja o powrocie Nowowiejskiego dotarła do PUBP w Przasnyszu, gdzie zapadła decyzja o jego schwytaniu. 6 grudnia 1946 r. oddział funkcjonariuszy UB wzmocniony przez pluton żołnierzy z 3. Pułku Ułanów Warszawskich dokonał obławy na jego rodzinną wieś - Zembrzus. Ranny podczas ucieczki "Jeż", nie widząc szans na wyjście z obławy, odebrał sobie życie strzałem z pistoletu.
Jego ciała przewiezionego do siedziby UB w Przasnyszu, mimo próśb, nie wydano rodzinie. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.
We wrześniu 2009 r. na terenie leśnej ścieżki rowerowej "Góry Dębowe" w Nadleśnictwie Przasnysz w pobliżu miejscowości Zembrzus odbyła się uroczystość poświęcenia popiersia Wiktora Zacheusza Nowowiejskiego.
Paweł Brojek
podziemiezbrojne.blox.pl, janowo.pl |
|
| |
Dodane przez prakseda
dnia grudnia 08 2013 11:20:58 ·
9 Komentarzy ·
26 Czytań ·
|
|
|
|
|
|
Komentarze |
|
|
Dodaj komentarz |
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
|
|
|
Oceny |
|
|
|
Logowanie |
|
|
Nie jesteś jeszcze naszym Użytkownikiem? Kilknij TUTAJ żeby się zarejestrować.
Zapomniane hasło? Wyślemy nowe, kliknij TUTAJ.
|
|
|
|
|
|
Shoutbox |
|
|
Tylko zalogowani mogą dodawać posty w shoutboksie.
|
|
|
|
|
|
