 |
Nawigacja |
|
|
Użytkowników Online |
|
|
 Gości Online: 5
Brak Użytkowników Online
Zarejestrowanch Uzytkowników: 970
Najnowszy Użytkownik: lublin
|
|
|
|
|
|
|
Kiedy kapitalizm jest dziki? |
|
|
W społeczeństwie bez wartości żaden system nie funkcjonuje dostatecznie dobrze, by nazwać go moralnym. Jednocześnie nigdy nie istniał naród bez grzechów, którego życie byłoby przesiąknięte zasadami Ewangelii. Stąd nieustanne poszukiwanie ustroju, którego rola polegałaby na wychowywaniu społeczeństwa, podtrzymywaniu porządku społecznego, a przede wszystkim zapobieganiu rozwojowi niesprawiedliwości.
W historii miały miejsce próby wprowadzenia raju na ziemi. Laickie systemy opierały się na założeniu, że po ich wprowadzeniu ludzie nagle nabiorą cech doskonałych i dzięki temu ustrój będzie trwały. Na przykład, docelowe zniesienie pieniądza przez komunistów opierało się na wierze, iż wszyscy staną się bezwzględnie uczciwi i pracowici. Oczywiste niepowodzenie poskutkowało terrorem, zniszczeniem i śmiercią. Czy absurd ideologii socjalistycznych polegał na odrzuceniu wartości chrześcijańskich? Nie tylko. Rdzeniem wizji nowego świata był aparat państwowy: jedyna forma władzy. Aparat przymusu miał kontrolować wszystkie dziedziny życia społecznego. Nie pozostawiał pola do działania niezależnych organizacji i uzależniał od siebie wszystkie ludzkie działania. Rządzący nie mieli mieć więc żadnej konkurencji, nawet w formie władzy rodzicielskiej czy obyczajowej. Oto przyczyna klęski cywilizacyjnej nowych ideologii: całość życia społecznego spoczywała w rękach jednej, wąskiej grupy ludzi. Klęska wynikła z faktu, że albo władzę obejmowali ludzie zdemoralizowani, albo ludzie moralni sami się demoralizowali przez nadmiar władzy.
Prawdziwy kapitalizm oferuje nie tylko wolność działania gospodarczego, ale państwo przestrzegające jego założeń toleruje też inne formy władzy: rodzicielską, duchowną. Zapobiega to nadmiernej dominacji jednej władzy nad drugą i dzięki temu żadna z nich nie dopuszcza się nadużyć. Ponieważ życie społeczne nie jest kontrolowane przez ścisłą elitę biurokratów, to wystarczy, aby znalazła się nawet mniejsza część społeczeństwa, która charakteryzuje się dobrą wolą i aktywnością, aby rozwiązywać problemy prywatne i społeczne. W takiej sytuacji natomiast nikt nie znajduje motywacji do negatywnego oddziaływania na społeczeństwo, a przynajmniej nie opłaca się to. Często bowiem problemy społeczne takie jak demoralizacja, wyzysk, nieefektywna pomoc charytatywna, wynikają z chęci zdobycia władzy i pieniędzy, a wolna i uczciwa konkurencja w dużej mierze eliminuje jednostki kierujące się chęcią zysku kosztem cudzej pracy.
Te zalety ukazują moralną i praktyczną wyższość gospodarki wolnorynkowej nad centralnie planowaną lub interwencjonistyczną (która również ogranicza inne formy władzy, tylko w mniejszym stopniu) i sprawiają, że kapitalizm w społeczeństwie choć odrobinę otwartym na drugiego człowieka jest systemem etycznym. Skąd więc mowa o dzikim kapitalizmie? Jest to sytuacja, w której dominuje liberalizm gospodarczy, a mimo tego istnieje problem wyzysku, braku chęci pomocy słabszym, a mówiąc ogólnie nie istnieje solidarność w społeczeństwie. Jest to sytuacja hipotetyczna, która nie miała miejsca lub występowała okresowo- tzw. kwestia proletariacka podczas rewolucji przemysłowej, kiedy przedsiębiorstwa nie musiały walczyć o pracownika i narzucały mu niegodziwe warunki pracy. Wówczas Leon XIII napisał encyklikę "Rerum Novarum" poruszającą problemy tej epoki. Nawiązywali do niej następni papieże - szczególnie św. Jan Paweł II.
Jednak istotą ich pism wcale nie było potępienie wolnego rynku, a krytyka kapitalizmu nie polegała na proponowaniu innego systemu (choć wspominali o różnych rozwiązaniach systemowych i wykształceniu się kolektywizmu czy neokapitalizmu). Głowa Kościoła miała za zadanie uświadomić społeczeństwo, że w zasadach wolnego rynku nie należy upatrywać się filozofii. Na przykład, ekonomiczna definicja ludzkiej pracy jako towaru nie może prowadzić do zaniku podmiotowego aspektu pracy, który nadaje jej godność i szczególne miejsce w nauczaniu Kościoła. Tak samo prawo zysku powinno pozostać mechanizmem funkcjonowania gospodarki, a w społecznej świadomości nie może zastąpić praw człowieka ("praca jest dla człowieka, a nie człowiek dla pracy"). Podobnie należy odrzucić indywidualizm (to zauważył na przykład de Tocqueville), co absolutnie nie oznacza przekreślenia roli własności prywatnej, bez której życie gospodarcze zamiera. Chodzi o to, by istniały silne więzi społeczne. One są sprzymierzeńcem kapitalizmu, gwarantem jego funkcjonowania bez patologii. Moim zdaniem jednocześnie w żadnym systemie nie ma tak dobrych warunków wykształcenia solidarności społecznej.
Liberalizm gospodarczy i konserwatyzm społeczny, z akcentem na wartość rodziny, patriotyzmu i solidarności, dopełniają się znakomicie, właściwie nie mogą bez siebie istnieć. To od ponad stu lat próbuje nam przekazać Kościół, kładąc nacisk na postawy osób, które zajmują ważne funkcje oraz wychowanie całego społeczeństwa w świadomości potrzeby wzajemnej pomocy i zrozumienia. Prawdziwy sens wolnego rynku odkrywamy bowiem w społeczeństwie wartości, gdzie nie potrzeba przymusu państwowego, żeby pogodzić wzrost gospodarczy z prawami człowieka.
Paweł Rybacki |
|
| |
Dodane przez prakseda
dnia maja 08 2014 08:09:11 ·
9 Komentarzy ·
12 Czytań ·
|
|
|
|
|
|
Komentarze |
|
|
Dodaj komentarz |
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
|
|
|
Oceny |
|
|
|
Logowanie |
|
|
Nie jesteś jeszcze naszym Użytkownikiem? Kilknij TUTAJ żeby się zarejestrować.
Zapomniane hasło? Wyślemy nowe, kliknij TUTAJ.
|
|
|
|
|
|
Shoutbox |
|
|
Tylko zalogowani mogą dodawać posty w shoutboksie.
|
|
|
|
|
|
